Udział Wielkopolski w odbudowie Rzeczypospolitej w latach 1918 i 1919

Autor: Włodzimierz Lewandowski

„Udział Wielkopolski w odbudowie Rzeczypospolitej” Włodzimierza Lewandowskiego to dzieło klasyczne i wielokrotnie wznawiane. Jest to pozycja, która musi się znaleźć obowiązkowo w biblioteczce każdego, kto interesuje się dziejami Poznania i całej Wielkopolski.

Książka zawiera rzeczową, prawdziwie poznańską analizę przyczyn i skutków niedocenianego wkładu Wielkopolski w odbudowę kraju. Po pierwsze: stanowi cenny dokument historyczny i materiał faktograficzny do dziejów powstania wielkopolskiego. Po drugie: jest rzetelną i wciąż aktualną pracą historyczną, monografię szczegółowo omawiającą przebieg powstania wielkopolskiego. Po trzecie: jest rodzajem pamiętnika. Włodzimierz Lewandowski był nie tylko kronikarzem, ale też osobiście uczestniczył w opisywanych wydarzeniach. Przedstawiony przez niego opis wydarzeń to szczera, bezpośrednia relacja zaangażowanego w historię świadka.

Mamy więc do czynienia z dziełem, które łączy w sobie kilka różnych, ale jednakowo interesujących aspektów prozy historycznej. Aspekty te połączone są tak celnie, że książka Lewandowskiego zaciekawi nie tylko miłośnika dziejów Wielkopolski, ale wszystkich zainteresowanych dziejami ojczyzny. Samo powstanie wielkopolskie ma zresztą przecież różne aspekty, nie tylko aspekt wojskowy, ale także interesujące podłoże społeczne i narodowościowe, Lewandowski, równie interesująco, omawia różne płaszczyzny merytoryczne wydarzeń.

Tematem dzieła Lewandowskiego jest przede wszystkim samo powstanie wielkopolskie, wydarzenia z lat 1918-1919. Autor prezentuje jednak szersze spojrzenie na to wydarzenie, umieszcza je w kontekście przeszłości i w kontekście przyszłości. Kontekst przeszłości stanowi oryginalną analizę przyczyn wybuchu powstania, całego wieku rządów pruskich w Wielkopolsce. Jeszcze ważniejszy jest kontekst przyszłości, zgodnie z tytułem dzieła: „Udział Wielkopolski w odbudowie Rzeczypospolitej”. Lewandowski analizuje wkład mieszkańców Wielkopolski w odbudowę państwowości polskiej. To, jak ich myśl i czyn zbrojny wpłynęły na zdumiewający fakt odzyskania przez Polskę niepodległości po przeszło wieku rozbiorów.

ks/h